Ruimtelijke ontwikkeling en omgeving
We werken aan een waterrijke en groene leefomgeving
Voor 2026 zetten we in op ambities onder de paraplu van de Omgevingsvisie die al gepland of gestart zijn, passend bij bestuurlijke doelen. (deel 1 van het uitvoeringsplan). Het uitvoeringsplan deel 2 wordt in 2026 vastgesteld.
Per gebiedstype wordt hieronder aangegeven wat in 2026 wordt opgepakt binnen ruimtelijke ontwikkeling en omgeving, om de door u vastgestelde (beleids)ambities uit de omgevingsvisie te bereiken.
Grote kernen
Gebiedsaanpak Wesepe
Vanwege de samenhangende opgaven op het gebied van woningbouw, bedrijvigheid, voorzieningen, mobiliteit, vergrijzing en leefbaarheid in Wesepe werken we aan een gebiedsgerichte aanpak Wesepe. Het doel is om de opgaven in samenhang te bekijken, kansen te benutten en keuzes goed op elkaar af te stemmen.
Gebiedsaanpak Stationsweg Wijhe
In 2026 werken we verder aan de visievorming en uitvoering van de gebiedsaanpak Stationsweg Wijhe. De raad heeft hiervoor in april 2025 budget beschikbaar gesteld. Binnen deze gebiedsaanpak zijn 3 initiatiefnemers. De gemeente herontwikkelt de Mijnpleinschool, locatie Stationsweg, er zijn plannen voor een ouderinitiatief waar woningen gerealiseerd worden voor jongeren met een beperking. En er is een particulier initiatief met plannen tot woningbouw
Verdere uitwerking Wijhe Noord
Voor 2026 werken we verder aan het opstellen van het omgevingsplan voor de woningbouw in Wijhe Noord fase 1. Op basis van de stedenbouwkundige verkenning met bijbehorend krediet, dat door de gemeenteraad op 23 juni 2025 is vastgesteld, is in 2025 gestart met de uitvoering ervan. In Q3 en Q4 van 2025 wordt tevens verkend waar de raakvlakken met het dijkversterkingsprogramma zijn en wat de haalbaarheid ervan is. Daarvoor worden met Provincie, Waterschap en Rijkswaterstaat overleg gevoerd op ambtelijk en bestuurlijk niveau. Voor de haalbare onderdelen worden de vergunningsaanvragen opgesteld of laten we deze opstellen (in het geval het een andere overheid dan onze gemeente betreft).
Met het participatieplan is gestart: naar aanleiding van de besluitvormende raadsvergadering van 23 juni 2025 is ambtelijk gesproken met enkele direct omwonenden. In het eerste jaar van 2026 zal terugkoppeling in bredere groepen en context plaatsvinden, en zullen tevens verdere gesprekken met de direct betrokkenen plaatsvinden.
Voor Wijhe Noord fase 1 wordt de sponsstragie ingezet, om de berging/retentie van water in het gebied toe te passen.
In 2026 worden de beeldvormende, oordeelsvormende en besluitvormende gemeenteraad gepland voor het vaststellen van het omgevingsplan voor de woningbouw Wijhe Noord fase 1. De doelstelling is om net na de zomer de besluitvormende gemeenteraadsvergadering te agenderen.
Ontwikkelstrategie transformatie bedrijventerrein
In 2026 werkt de gemeente Olst-Wijhe verder aan de voorbereiding van gebiedsontwikkeling in Wijhe en Wesepe. In Wesepe gaat het om de mogelijke uitbreiding van het bedrijventerrein; in Wijhe betreft het de herontwikkeling van het bestaande terrein De Enk richting een gemengd woon-werkgebied. Deze ontwikkelingen sluiten aan bij de langetermijnvisie op economische versterking en ruimtelijke kwaliteit, zoals verankerd in de Omgevingsvisie en de Bedrijventerreinenvisie Olst-Wijhe 2040. Samen met lokale partners wordt toegewerkt naar een gezamenlijke ontwikkelstrategie. Voor Wesepe is in 2025 al het voorkeursrecht gevestigd, waarmee de gemeente haar positie op de grondmarkt heeft versterkt. Verdere uitwerking van beleidskeuzes en instrumenten vindt plaats in samenhang met andere ruimtelijke opgaven en ontwikkelingen.
Uitvoering fietsverkeersplan Wijhe
In 2026 starten we met de uitvoering van de eerste maatregelen uit het Fietsplan voor Wijhe en Boerhaar.
De samenwerking met de verkeersadviseurs van politie Oost-Nederland blijft onderdeel van onze aanpak. Daarnaast ontvangen we subsidie van de Provincie om projecten en activiteiten te organiseren die het verkeersgedrag positief beïnvloeden. Deze subsidie, die varieert van 25% tot 75%, wordt ingezet voor het aanpakken van verkeersonveilige situaties en voor verkeerseducatie op basisscholen en in het voortgezet onderwijs.
Opstellen parkeerbeleid
In 2026 actualiseren we de beleidsregels parkeren. We onderzoeken nieuwe methoden om een toekomstbestendig beleidsplan op te stellen, die rekening houdt met nieuwe vormen van mobiliteit en de woningbouwopgave.
Uitvoering nota klimaatbeleid
We bevorderen de biodiversiteit en klimaatrobuustheid van onze kernen. In de dorpscentra, de woonbuurten en op de werklocaties kiezen we voor het verbinden en versterken van bestaande groenstructuren, het bieden van ruimte voor waterberging en het tegengaan van hittestress. Bij de (her)inrichting van de openbare ruimte is groen de norm en wordt alleen functionele verharding toegepast. We ondersteunen inwoners en ondernemers bij het treffen van klimaatadaptieve maatregelen op particulier terrein, bijvoorbeeld ontstening en vergroening.
Kleine kernen
Gebiedsaanpak Boskamp
De gebiedsaanpak Boskamp leidde tot een breed gedragen gebiedsagenda (opgesteld met stakeholders uit de Boskamp), vastgesteld december 2022. Het grootste project dat uit de gebiedsaanpak ontstond is de aanpak van het dorpshart Boskamp. Hier werken we samen met BBB, werkgroep Jong & Oud, Carinova, SallandWonen, het parochiebestuur en SallandWonen. In mei 2025 presenteerden alle deze partijen gezamenlijk het ruimtelijk kader voor het dorpshart; in het najaar volgt het plan van aanpak voor de vervolgfase met een aanvraag voor een voorbereidingskrediet voor de vervolgaanpak aan de gemeenteraad. In 2026 benutten we dit voorbereidingskrediet voor de ontwerpfase en planologische procedures. De gebiedsaanpak Boskamp heeft geleid tot een sterke samenwerking tussen bewoners, maatschappelijke partners en gemeente, waarmee een toekomstbestendige dorpskern vorm krijgt.
Biodiversiteit en klimaatrobuustheid
Ook in de kleine kernen en buurtschappen investeren we in een aangename openbare ruimte op het gebied van klimaatadaptatie en biodiversiteit. Bij de inrichting van de openbare ruimte en het openbaar groen zetten we bewust in op het tegengaan van hittestress en wateroverlast. Ook moedigen we inwoners aan om op en rondom hun eigen woning klimaatadaptieve maatregelen te treffen.
Landelijk gebied algemeen
Koersdocument landelijk gebied
Voor het landelijk gebied is op basis van het bestuursakkoord en de omgevingsvisie wordt in 2025 een koersdocument voor 2025 en 2026 vastgesteld waar in 2026 uitvoering aan wordt gegeven. Als vervolg op het koersdocument landelijk gebied wordt (mogelijk) een programma landelijk gebied in 2026 ontwikkeld dat vanaf 2026 het koersdocument opvolgt.
De Kracht van Salland
In Salland wordt al langer samengewerkt vanuit verschillende organisaties. De afgelopen periode is er gewerkt aan een nieuwe samenwerkingsstructuur om de onderlinge samenhang en verbinding te verbeteren. Hierin is gekozen om te werken vanuit een netwerk, het Netwerk De kracht van Salland. De onderliggende vergaderstructuur bestaat uit de netwerktafel Salland daar waar Inrichten centraal staat en het gaat om verbinden, ontwikkelen, kennisdelen etc. Maar ook over elkaar versterken, motiveren, enthousiasmeren en halen en brengen. Dit is de tafel waar alle organisaties die te maken hebben met het Sallandse Platteland deelnemen of vertegenwoordigd zijn en commitment tonen in de samenwerking waardoor win-win situaties voor de projecten en/of activiteiten met de samenleving naar voren komen. Dit houdt dus in dat de oude overlegstructuren Kerngroep De Kracht van Salland, Salland Deal en ambtelijke tafel PPLG opgegaan zijn in dit netwerk. Naast de netwerktafel is er een Bestuurlijk overleg Salland. Zij gaan over strategische besluitvorming, financiën en beleid. Waarbij ze de netwerktafel ondersteunt in het mogelijk maken van de activiteiten die ontwikkeld worden vanuit de netwerktafel. Eind 2025 wordt de nieuwe opzet geëvalueerd. De verwachting is dat we in 2026 verder zullen gaan in de huidige structuur met mogelijk nog kleine aanpassingen.
Het is een belangrijk overlegorgaan in het kader van onze profilering als Netwerkgemeente.
Transitie landelijk gebied
Provinciale aanpak en koploperprojecten
In 2026 blijven we actief in het ondersteunen van de provinciale aanpak voor de transitie van het landelijk gebied. Deze is momenteel vormgegeven in het netwerk Toekomst voor Ons Platteland (TvOP), waar we zowel ambtelijk als bestuurlijk actief zijn. TvOP is een doorontwikkeling van het eerdere PPLG. De doorontwikkeling is ingegeven door het wegvallen van het NPLG onder minister Wiersma.
De provincie maakt zich binnen TvOP hard voor het doorontwikkelen van de koploperprojecten die onder het PPLG zijn opgestart. Als gemeente maken wij ons in 2026 sterk voor het doorontwikkelen van de koploperprojecten die binnen onze gemeentegrenzen vallen.
VAB/Erftransformatiebeleid
In 2026 gaan we aan de slag met de uitwerking van het VAB/Erftransformatiebeleid als vervolg op de handreiking KGO die in 2024 is vastgesteld door het college. De volgende thema's komen hierbij aan bod:
- Regie op wonen in buitengebied (ook wonen in bijgebouwen, tiny houses, pre-mantelzorgwoningen)
- Verschuiven woonrechten
- Nieuwe verdienmodellen
Toekomstbestendige landbouw
We zetten in 2026 de eerste stappen naar een toekomstbestendige landbouw volgens water- en bodemsturende principes. Thema's die hierbij aan bod komen zijn:
- Verbreding, o.a. groen-blauwe dooradering (Salland Loont)
- Innovatie, o.a. middels steunen van koploperprojecten
- Extensiveren, o.a. middels steunen IJsselboeren
Leader
Leader is één van de deelprogramma’s van De Kracht van Salland. De Lokale Actie Groep (LAG) is verantwoordelijk voor de uitvoering van het Leader programma. In de LAG zitten Sallandse bewoners, zelfstandigen en afgevaardigden van organisaties als LTO, Salland Marketing, Plaatselijk Belangen, het Waterschap en de drie gemeenten. Leader stimuleert -van onderop- projecten die de levendigheid en vitaliteit in kernen en op het platteland bevorderen. Per vier jaar reserveren de DOWR-gemeenten hiervoor budget dat aangevuld wordt met geld van de provincie en de EU .
Salland Loont
Salland Loont streeft naar het eerlijk belonen van aanleg en beheer van groen-blauwe dooradering in het landschap.
Inmiddels is de opdracht om tot een concrete invulling te komen neergelegd bij CMO (Collectief Midden Overijssel). Er ligt een plan van aanpak voor het oprichten van de loketfunctie én voor het binnenhalen van gelden. Middels dit plan van aanpak moet Salland Loont in 2026 actief zijn. Als gemeente ondersteunen we de realisatie hiervan.
Erfcoaches
Door het uitrollen van een landelijke pilot voor sociaal economische begeleiding (SEB) van actieve agrarische erven in Overijssel, is de rol van de erfcoach onderwerp van gesprek. Waar de provincie en gemeenten eerder zorgden voor financiering van de erfcoaches die zowel agrarische als niet-agrarische erven in het buitengebied bedienden, is er in 2026 financiering vanuit het rijk voor specifiek vragen van actieve agrarische erven. De gemeenten in Overijssel en de provincie vinden het voortbestaan van de (welbekende) erfcoach ook belangrijk. Naast de pilot willen we in 2026 ook de erfcoaches actief houden in Overijssel. Daarom zullen we als gemeente onze (financiële) bijdrage aan de erfcoaches ook in 2026 en 2027 blijven inzetten.
We werken samen met grondeigenaren en beheerders om houtwallen, heggen en parkbossen te herstellen en te behouden. Hiermee wordt landschap ook aantrekkelijker. Het moet dan ook leuker en beter worden om door het landschap en de natuur te fietsen
Als gemeente streven we naar behoud en versterking van onze identiteit en cultuurhistorische waarden. De visie op deze waarden en identiteit zijn vastgesteld in de Omgevingsvisie. Om de waarden en identiteit van onze gemeente inzichtelijk te maken en te gebruiken bij nieuwe ontwikkelingen willen we de Cultuurhistorische Waardenkaart inzetten. Dit jaar wordt de uitvraag gedaan aan verschillende bureaus die dit kunnen maken. Begin 2026 kan dan de opdracht worden uitgevoerd om uiteindelijk de Cultuurhistorische Waardenkaart eind 2026 te kunnen vaststellen.
Gezonde Leefomgeving
Er speelt veel als het gaat over een gezonde leefomgeving in het landelijk gebied. Met name het onderwerp gewasbeschermingsmiddelen en invloed op de gezondheid en de resultaten van onderzoeken over het verhoogde risico op longontsteking in de nabijheid van geitenhouderijen, zijn actueel. Als gemeente volgen we deze ontwikkelingen en wegen we af wat onze rol is. Wet- en regelgeving ligt vaak op landelijk of provinciaal niveau, maar onder de omgevingswet hebben wij als gemeente wel een rol bij het zorgen voor een gezonde leefomgeving voor onze inwoners. Deze rol kunnen we mogelijk op termijn effectueren in het omgevingsplan. Het omgevingsplan voor het buitengebied staat echter pas over een paar jaar in de planning. We verwachten dat de actuele discussie in 2026 zal leiden tot een actieve rol van ons als gemeente bij dit onderwerp hoe die rol er precies uit zal zien, is nog niet helder.
Landelijk gebied, kommenlandschap
Klimaatrobuuste leefomgeving/bergen van water (kommenlandschap) en investeren in draagkracht bestaande watergangen/weteringen
Allereerst kiezen we ervoor om het kommenlandschap zo in te richten dat water de benodigde ruimte krijgt om zo wateroverlast te voorkomen en overstromingsrisico’s te beperken. Tegelijkertijd werken we aan het vergroten van het watervasthoudend vermogen van de bodem. Ten tweede investeren we in navolging van de Regionale Sponsstrategie in de draagkracht van bestaande watergangen, door de ontwikkeling van natte natuur(oevers) aan te moedigen en door het verontdiepen en verbreden van de watergangen. In combinatie met voldoende groen-blauwe dooradering in het omringende landschap vertragen we zo de afvoer van water via de weteringen. Ten derde zijn we vanuit het principe ‘bodem en water sturend’ over het algemeen terughoudend in het toevoegen van nieuwe woningen in het kommenlandschap. Hiermee anticiperen we op het verhoogde overstromingsrisico van deze lagergelegen zone en behouden we in het buitengebied ruimte voor nodige klimaatadaptieve maatregelen. Tot slot, stimuleren we agrariërs in de laaggelegen delen van het kommenlandschap om over te stappen op landbouwvormen die beter bestand zijn tegen natte omstandigheden en bijdragen aan het herstel van de bodemkwaliteit.
Wanneer agrarische bedrijven stoppen en leeg komen te staan, komen hier liever geen woningen. Dichtbij een kern onderzoeken we of de ruimte die door sloop vrijkomt, gebruikt kan worden voor woningbouw.
De mogelijkheden en kansen worden uitgewerkt in het VAB/Erf transformatiebeleid (zie tekst onder het kopje transitie landelijk gebied).
Landelijk gebied, dekzandlandschap
Water vasthouden/vertragen (dekzandlandschap) en klimaatrobuuste innovatieve landbouw met perspectief voor de agrariër
We zetten ons samen met het Waterschap, grondeigenaren en bewoners op de dekzandgronden in om de effecten van wateroverlast en droogte tegen te gaan. Als reserve voor droge periodes creëren we op diverse plekken in het landschap ruimte om water vast te houden. Vanuit de Regionale Sponsstrategie zetten we in dit gebied in het bijzonder in op het vertragen van de waterafvoer. We verkennen daarbij gerichte ingrepen zoals het verbreden en verondiepen van watergangen en het verbeteren van de bodemstructuur. Ook investeren we in het versterken van de groenblauwe dooradering door het verbinden en toevoegen van natuurlijke landschapselementen, zoals (natuurlijke) waterbassins, houtwallen en hagen, struiken en bloemrijke stroken langs wegen of akkerranden. Dit zorgt voor versterking van de biodiversiteit, voor vertraging van de waterafvoer én voor een prettig woon- en leefklimaat. Daarnaast zien we op de hogere zandgronden met name kansen voor de productie van gewassen die droogteresistent zijn.
Kleinschalige groene en natuurinclusieve woonmilieus en kansen voor functieverandering naar wonen- en woonzorgconcepten
De mogelijkheden en kansen worden uitgewerkt in het VAB/Erf transformatiebeleid (zie tekst onder het kopje transitie landelijk gebied).
Investeren in belevingswaarde van het landschap (dekzandlandschap)
Dit is een continu proces op basis van initiatieven van onderop. Ook in 2026 zullen we dit soort initiatieven faciliteren op basis van cofinanciering in het kader van het provinciaal programma Leefbaar Platteland.
IJsselzone
Hoogwaterbeschermingsprogramma en integrale aanpak IJsselfront
In 2025 is het programmabeheersplan organisatie geactualiseerd en vastgesteld. Bij de vaststelling zijn de doelen die behaalt moeten worden gelijk gebleven en opnieuw bevestigd. kort gezegd een tweeledig doel; enerzijds om onze wensen en ambities in de vorm van meekoppelkansen en werk met werkkansen steviger te kunnen inbrengen in de trajecten zoals deze nu zijn opgestart door de uitvoeringsorganisatie IJsselwerken (uitvoeringsorgaan van Waterschap WDOD en Boskalis), anderzijds ook om onze inwoners beter te kunnen faciliteren en informeren. Denk hierbij onder meer aan informeren over lopende vergunningstrajecten en faciliteren door delen van inhoudelijke kennis over de thema's verkeer, groen en ecologie. Dit in afstemming met uitvoeringsorganisatie IJsselwerken.
De doelstellingen van dit gemeentelijke programma in aansluiting op het programma van IJsselwerken zijn de volgende:
- Mogelijkheden om buitendijks dag- en verblijfsrecreatie te realiseren en uit te breiden.
- De verbinding van deze recreatiemogelijkheden met de dorpen Olst en Wijhe te verbeteren.
- De verkeersveiligheid van de kruisingen op de provinciale weg te verbeteren bij de kernen Herxen, Wijhe, Den Nul en Olst.
- Ecologische verbindingen tussen buitendijkse zone en binnendijkse zone te versterken.
- De ambities voor het IJsselpark Wijhe worden ook onderschreven door de provincie Overijssel.
- Het zijn van goede eerste overheid voor onze inwoners met luisterend oor en faciliterend waar nodig. Waar we de VOGM-uitgangspunten hanteren: Veiligheid voorop, Overlast verminderen, Groener en Mooier als de projecten zijn afgerond.
De verwachting is dat IJsselwerken in 2026 met de uitvoering van de werken zal starten. De werken zullen minimaal 6 tot 8 jaar gaan duren.
Naast de dijkversterking loopt er een gebiedsproces Fortmond – Duursche Waarden, waarbij onder andere sprake is van een verdere uitwerking van de Natura 2000 doelen. NMO Overijssel is de trekker van dit proces. Deze ontwikkelingen worden nadrukkelijk besproken met de bewoners van Fortmond. Zij worden meegenomen in het proces. PB-Den Nul zit in de Klankbordgroep die dit proces begeleidt.
Bij Olst, Wijhe en Welsum wordt gewerkt aan zogeheten KRW plannen (Kader Richtlijn Water). Rijkswaterstaat is daarvan de opdrachtgever. Als gemeente brengen wij onze recreatieve wensen in, omdat hier vooral kansen liggen voor de recreatieve versterking van deze dorpen en voor verbetering van de ontsluiting en verbinding naar de IJssel.
IJsselpark
De Kansenkaart Vrijetijdseconomie (VTE) vormt een strategisch kader voor de ontwikkeling van recreatie en vrijetijdseconomie langs de IJssel in Olst-Wijhe. Het kader brengt bestaande en nieuwe initiatieven samen, zoals verbeterde fietsverbindingen, uitbreiding van struinpaden en recreatieve voorzieningen. Het IJsselpark in Wijhe is hierin een sleutelproject: een groen en toegankelijk gebied dat ruimte biedt voor natuur, recreatie en lokaal ondernemerschap. In 2026 staat besluitvorming gepland over de uitvoering van dit project, waarbij nadrukkelijk wordt gekeken naar koppelkansen met het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Deze integrale aanpak draagt bij aan een toekomstbestendige vrijetijdseconomie, versterkt de ruimtelijke kwaliteit en vergroot de aantrekkingskracht van de IJsselzone voor inwoners, ondernemers en bezoekers.
Algemeen
Naast gebiedsspecifieke zaken die in 2026 worden opgepakt op basis van de omgevingsvisie zijn er ook algemene onderwerpen die we oppakken om invulling te geven aan de ambities. Deze worden hieronder aangegeven.
Netcongestie
Wij zien net als veel andere gemeenten in Nederland dat de problematiek van netcongestie steeds urgenter wordt en invloed kan hebben op beleidsvoornemens, bijvoorbeeld op het gebied van woningbouw. We willen graag meer duidelijkheid hebben over het hoe, wanneer en waarom van netcongestie en wat de gemeente daaraan kan doen. Er is een uitvraag gedaan naar verschillende bureaus om een plan van aanpak te ontwikkelen dat ons houvast biedt om regie te voeren en invloed uit te oefenen op het effect van netcongestie op de planning van onze projecten. In 2026 zal gestart worden met de uitvoering ervan.
Voor het verbeteren van de waterkwaliteit, het stimuleren en realiseren van een schone en opgeruimde leefomgeving werken we in 2026 aan:
- schone IJssel
- uitvoering zwerfafvalprogramma
Omgevingsrecht
Omgevingsplan
De verplichting om iedere tien jaar bestemmingsplannen te actualiseren is komen te vervallen met de inwerkingtreding van de Omgevingswet. In plaats daarvan wordt de komende jaren toegewerkt naar een Omgevingsplan, dat voldoet aan de eisen van de Omgevingswet. Hiervoor geldt een transitieperiode tot 2032. Inmiddels staat er een goede eerste basis voor het Omgevingsplan voor het deelgebied dorp Wijhe. Daarin zijn de oude bestemmingsplanregels, voor zover mogelijk beleidsarm, vertaald naar omgevingsplanregels die voldoen aan de eisen van de Omgevingswet. Dit is in samenwerking gedaan met de gemeenten Deventer en Raalte, om zo de krachten te bundelen. In 2026 en verder wordt de rest van de gemeente stapsgewijs omgezet naar het Omgevingsplan.
Privatisering Bouw- en woningtoezicht
Op 1 januari 2024 is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking getreden voor nieuwe bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit is de laagste risicoklasse waar bijvoorbeeld eengezinswoningen en kleinere bouwwerken onder vallen. De Wkb verplaatst de toetsing aan de bouwtechnische eisen van een bouwwerk van de gemeente naar een onafhankelijke partij, de zogenaamde kwaliteitsborger. De gemeentelijke bemoeienis bij een vergunning beperkt zich dan tot de ruimtelijke toetsing aan bijvoorbeeld het omgevingsplan en welstandseisen.
We hebben in de afgelopen periode de eerste bouwmeldingen onder de Wkb ontvangen en behandeld. We hebben echter nog geen ervaring op kunnen doen met het gehele Wkb-proces dat begint met een bouwmelding en eindigt bij het einde van de bouwwerkzaamheden. Wat dat betreft zijn de ervaringen met de Wkb ook nu nog relatief beperkt. In de komende periode gaan we vaker het gehele proces doorlopen. We kunnen het proces en de werking van de nieuwe regels dan gaan monitoren.